Antisosyal kişilik bozukluğu, bireyin toplumca kabul edilen kurallara uymakta zorlandığı, başkalarının hak ve duyguları gibi durumlar söz konusu olduğunda çift taraflı düşünme becerisinden yoksun olduğu bir tür kişilik bozukluğudur. Toplumca sosyopat olarak adlandırılan bu bireyler, diğer kişilik bozukluklarıyla da benzer olarak insanlarla kurulan ilişkilerde dramatik ve öngörülmez olma eğilimindedirler.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Çocukluk çağında keşfedilemeyen tek kişilik bozukluğu olan antisosyal kişilik bozukluğunun belirleyici birçok faktörü bulunmaktadır. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:
· Empatiden Yoksun Olma: Başkalarının duygularını anlama ve onlara karşı duyarlı olma yetisinde yetersizlik.
·Manipülatif Davranışlar Sergileme: Kendi çıkarları için başkalarını kandırma, aldatma ve yönlendirme gibi davranışlarda bulunmak, ilişkilerde sürekli çıkarcı davranışlar sergilemek.
·Sürekli Yalan Söyleme: Sıkça ve sürekli olarak yalan söyleme ve aldatıcı davranışlarda bulunmak.
·Dürtüsellik: Akla ilk geleni yapma, sonuçları ve başkalarını düşünmeden karar almak.
·Agresif ve Düşmanca Davranışlar: Fiziksel kavga, saldırganlık ve şiddet içeren davranışlardan hoşlanmak ve bu tür davranışlarda bulunmak.
·Suç İşleme Eğilimi: Toplumsal kurallara ve yasalara uyumda zorluk çekmek, yasalara uymakta zorluk yaşamak.
·Sorumluluk Almaktan Kaçınma: İş, finans ve kişisel ilişkilerde sorumsuz davranışlar sergilemek.
·Duygusal Soğukluk: Duygusal bağlar kurmakta zorlanma, yüzeysel ve geçici ilişkiler kurmak.
·Vicdan Azabı Duymama: Yaptıkları olumsuz davranışlar için pişmanlık veya suçluluk hissetmemek. (Bu sebeple yasaların amacını kavrayamaz.)
·Riski ve Tehlikeyi Göze Alma: Kendilerinin ve başkalarının güvenliğini tehlikeye atacak şekilde riskli davranışlarda bulunmak.
Antisosyal Kişilik Bozukluğuna Ne Sebep Olur?
Bu kişilik bozukluğuna neyin sebep olduğu henüz tam olarak bilinmese de yapılan araştırmalar sonucunda uzmanlar bazı genetik faktörler, hormonal bozukluklar ve travmaların etkisinin üzerinde durmaktadırlar.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Teşhisi Nasıl Alınır?
Her kişilik bozukluğu tanısında olduğu gibi antisosyal kişilik bozukluğunda da uzman görüşü şarttır. Diğer kişilik bozukluklarından farklı olarak Antisosyal kişilik bozukluğu tanısı 18 yaşından önce alınamaz ve bir uzman tarafından bireyle yapılan görüşmeler yanında fiziksel muayenenin de gerektiği belirtilmekte fayda vardır.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Kişilik bozuklukları (narsisizm, borderline, sosyopati ve histrionik) tedavisinde en etkili yöntem psikolojik destektir. Fakat ne yazık ki kişilik bozukluklarında bireyler genelde kendi durumlarının farkında olmadığından ya da kabul edemediklerinden tedaviye başvurma olasılıkları oldukça düşüktür. Bu yüzden bu bireylerin çevresindekiler onlara karşı sabırlı ve ılımlı yaklaşımlar sergileyerek tedaviye yönlendirmede bulunabilirler. Çünkü zaten agresif ve çatışmacı özelliklere sahip olan sosyopatlarla inatlaşmak bazı ciddi sorunlara yol açabileceği gibi tedaviyi tamamen reddetmeye de neden olabilir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğunda Psikolojik Destek
Sosyopati (Antisosyal kişilik bozukluğu) ve psikopatide tedavi oldukça güç olabilir. Psikiyatrik tedaviyle ilerleme kaydedilir. Bunun yanında uzman psikologlarla yapılan görüşmeler tedaviyi daha etkili ve hızlı kılmada oldukça önemlidir. Antisosyal kişilik bozukluğunda yaygın olarak kullanılan birkaç terapi yöntemi vardır;
· Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Antisosyal kişilik bozukluğu tedavisinde bilişsel-davranışçı psikoterapi en çok tercih edilen terapi ekollerinden biridir. BDT, bireylerin olumsuz düşünce kalıplarını ve davranışlarını tanımlayıp bu kalıpları değiştirmelerine yardımcı olur. Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerde dürtüsellik ve saldırganlık gibi sorunlu davranışları yönetmek için kullanılır.
· Şema Terapi: Şema terapi, bireyin erken dönem yaşam deneyimlerinden kaynaklanan olumsuz düşünce ve davranış kalıplarını (şemaları) değiştirmeyi amaçlar. Bu terapi ekolü, özellikle köklü ve uzun süreli davranış kalıplarını değiştirmede etkili olabilir.
· EMDR Terapi: EMDR terapisi, bireylerin travmatik anıları yeniden işlemelerine ve bu anıların yarattığı olumsuz düşünce ve duygulardan kurtulmalarına yardımcı olan güncel terapi ekollerinden biridir. Her ne kadar EMDR terapisi, antisosyal kişilik bozukluğu tedavisinde doğrudan ve yaygın kullanılan bir yöntem olmasa da travmalarla desteklenen Antisosyal Kişilik Bozukluğunda EMDR terapisinden faydalanmak bazı durumlarda yardımcı olabilir. · Psikodinamik Terapi: Psikodinamik terapi, bilinçdışı süreçlerin ve erken çocukluk deneyimlerinin bireyin davranışlarını nasıl etkilediğini anlamaya çalışır. Psikodinamik Terapi ile, birey kendini ve başkalarıyla olan ilişkilerini daha iyi anlayabilir.